BRC-20 token projeleri Bitcoin ağı üzerinde yaratılan ve saklanan yeni bir varlık türüdür. Yeni standart, kullanıcıların Bitcoin’in en küçük birimi olan satoshi’ler üzerine veri yazarak Bitcoin ağında token basmalarına ve takas etmelerine olanak tanıyor. BRC-20 tokenları, tokenlaştırılmış dünyanın çoğunun temelini oluşturan teknoloji olan Ethereum’daki (ETH) popüler ERC-20 token standardının adını almıştır. Ancak ERC-20 tokenlarının aksine BRC-20 tokenları akıllı sözleşmelere dayanmaz ve daha az özellik ve işlevselliğe sahiptir. Bu tokenların fiyatları yükselmeye devam ederken, BRC-20 token projelerinin toplam piyasa değeri de 10 günde 20 katına çıktı. Peki, yatırımcıların kriptonun bu son çılgınlığı hakkında bilmesi gerekenler neler?
BRC-20 Token nedir?
BRC-20 tokenları, Bitcoin’in 2021 Taproot yükseltmesindeki bir boşluğu kullanarak her bir satoshiye az miktarda veri ekleyen deneysel bir değiştirilebilir token’dır. Kriptokoin.com olarak da bildirdiğimiz gibi 100 milyon satoshi bir Bitcoin’i temsil eder. 2014 yılında yapılan bir protokol güncellemesi, Bitcoin kullanıcılarının Blockchain’de depolanan veri miktarını sınırlamak amacıyla her bir işleme küçük miktarlarda keyfi veri eklemesine izin verdi. 2021 yükseltmesi, doğrudan Blockchain’e kaydedilebilecek verileri genişleterek GIF’lerden ses dosyalarına kadar her şeyin saklanmasına olanak tanıdı. BRC-20 tokenleri artık token oluşturmak ve varlıklarını takip etmek amacıyla kısa bir JSON kodu parçası eklemek için bu “inscription” sürecini kullanıyor.
Bu yazıların takibi, her satoshi’ye farklı kimlikler atayan bir sistem gerektirir. BRC-20 tokenleri şu anda geliştirici Casey Rodarmor tarafından Ocak 2023’te tanıtılan ve “Ordinals” olarak bilinen bir sistem kullanmaktadır. Bu sistem 2,1 katrilyon satoshi’nin tamamına basım sırasına göre numaralar atamaktadır. Bu sıralı kimlik numaralarının atanması mümkün çünkü Bitcoin işlemlerinin her bir kısmı ilk sürekli olarak takip edilebiliyor. Ordinals protokolü, her satoshi’nin bir defterine sahip olarak, kullanıcıların hangi yazılı olanlara kimin sahip olduğunu tam olarak izlemelerine yardımcı olabilir.
Geliştiriciler Bitcoin Blockchain’inde ilk kez daha fazla bilgi depolamaya çalışmıyor. Layer 2 protokolü Stacks (STX) verileri depolamak için ikincil bir Blockchain kullanıyor ve ardından doğrulamak için Bitcoin Blockchain’inde işlemler yaratıyor. Madenciler, Stacks ağındaki bir işlemi “tamamlamak” için belirli adreslere önceden belirlenmiş miktarlarda Bitcoin gönderiyor. Ancak BRC-20 tokenları, bilgileri doğrudan Bitcoin Blockchain’ine izlenebilir, standartlaştırılmış bir şekilde atayarak bunu daha da ileri götürüyor.
BRC-20 Token nasıl oluşturulur?
BRC-20 tokenı oluşturmak, JSON ve Bitcoin işlemleri hakkında biraz bilgisi olanlar için basit bir süreç. Bunun için, aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- BRC-20 sözleşmesi oluşturun: BRC-20 token sözleşmesi, dört harfli adı, maksimum arzı, ondalık sayıları ve mint limitini tanımlayan bir JSON dosyasıdır. JSON dosyasını, ordinatları ve yazıları destekleyen bir cüzdan kullanarak bir satoshi üzerine yazarak tokeninizi dağıtabilirsiniz. Bu, BRC-20 tokenınızın ilk token setini oluşturur ve cüzdan adresinize atar.
- Daha fazla token çıkarın: Yeni BRC-20 tokenınızdan daha fazla basmak için, aynı işlemi kullanarak başka bir satoshi üzerine başka bir JSON dosyası yazabilirsiniz. İlk dağıtımdaki aynı bilgileri belirtmeniz gerekmediğinden JSON dosyası biraz daha kısa olacaktır.
- Tokenları aktarın: BRC-20 tokenınızın tokenlarını başka bir cüzdan adresine aktarmak için, yazım işlemi yukarıdaki ile aynıdır. Bu JSON dosyası, aktarmak istediğiniz token sayısını, ilk adımda dağıttığınız token sözleşmesinin adını ve alıcının adresini içermelidir. Bu, sizin cüzdan adresinizin bakiyesini azaltmalı ve alıcının cüzdan adresinin bakiyesini artırmalıdır.
Bununla birlikte, BRC-20 tokenleri hala deneyseldir, yani birçok şey yanlış gidebilir. 24 Nisan’da BRC-20 cüzdanı UniSat Wallet, dolandırıcıların tokenları çalmak için çift harcama açığından yararlandığını duyurdu. Şirket o zamandan beri kullanıcılara geri ödeme yapacağını açıkladı. Yeni token basmanın kolaylığı, çoğunun eninde sonunda değersiz hale geleceği anlamına geliyor. Halihazırda 10.000’den fazla BRC-20 tokenı mevcut ve isimlendirme kuralları milyonlarca tokenın daha ortaya çıkacağı anlamına geliyor.
BRC-20 Tokenları nasıl alınır/satılır?
BRC-20 tokenlerini satın almak veya satmak isteyen spekülatörlerin Taproot özellikli bir Bitcoin cüzdanına ihtiyacı olacak ve bunu Ordinals, inscription ve BRC-20 standartlarını destekleyen bir borsaya bağlayacaklardır. Bu borsalardan bazıları UniSat ve Ordinals Wallet’tır. Ordswap gibi bazı merkezi olmayan borsalar da BRC-20 tokenlarının P2P değişimine izin verir, ancak likidite çok daha düşük. Her iki durumda da, sahiplere ödeme yapmak ve herhangi bir işlem ücreti için cüzdanınızda Bitcoin’e ihtiyacınız var.
BRC-20 tokenlarını satmak için de aynı işlemin tersi yapılır. Ayrıca BRC-20 tokenlerinizi onları destekleyen başka bir Bitcoin cüzdanına aktarabilir, merkezi olmayan bir borsada açık artırmaya çıkarabilir veya tokenleri geçersiz bir adrese göndererek yakabilirsiniz.
BRC-20 vs. ERC-20
Geniş çerçeveden bakıldığında BRC-20 ve ERC-20 tokenları Blockchainler nedeniyle farklılık göstermektedir. BRC-20 tokenleri Bitcoin Blockchain’inde bulunurken ERC-20 tokenleri Ethereum Blockchain’inde bulunmakta. Bu, bazı pratik farklılıkların da ortaya çıktığı anlamına gelir. Bu farklılıklar aşağıdaki şekilde:
- İşlevsellik: BRC-20 tokenleri akıllı sözleşmeler değildir, yani Bitcoin ağındaki diğer protokoller veya uygulamalarla etkileşime giremezler. Bu da onlara, kullanıcıların dolaylı olarak kripto para ödünç almasına, borç vermesine ve daha fazlasına izin verebilen ERC-20 tokenlarından çok daha az işlevsellik kazandırır.
- Depolama: ERC-20 tokenları Ethereum protokolüne özgü iken, bu tokenlar satoshilerde veri depolamak için bir çözümü birlikte “hacklemek” için Ordinals ve yazılar kullanır. Bu da Bitcoin’in BRC-20 standardına teknolojik belirsizlik katmaktadır. Dünyanın en büyük kripto para biriminde gelecekte yapılacak herhangi bir güncelleme BRC-20 tokenlerinin takas edilemez hale gelmesine ve hatta tamamen ortadan kalkmasına neden olabilir.
- Kullanılabilirlik: BRC-20 tokenleri deneyseldir ve Bitcoin ağını uzun süredir rahatsız eden sorunlarla birlikte gelir. İşlem ücretleri nispeten yüksektir ve kullanıcılar Ethereum ağında bulunmayan ölçeklenebilirlik sorunlarıyla karşılaşabilir. Ayrıca her bir Bitcoin “bloğunun” onaylanması yaklaşık 10 dakika sürer, yani aynı bloğa birden fazla transfer işlevi yazılabilir. Geçerlilik daha sonra onay sırasına göre belirlenmelidir.
BRC-20 Tokenları satın almalı mısınız?
BRC-20 tokenleri son haftalarda spekülatif ilgiyle yükseldi. BRC-20 tokenlarının toplam değeri şu anda 100 milyon doların üzerinde. Daha yüksek profilli birçok BRC-20 tokenı, Ethereum ve Binance ağlarındaki ERC-20 ve BEP-20 muadillerinden ilham alıyor. BRC-20’nin SHIB’i, Ethereum’un Shiba Inu’su ile tamamen aynı görüntüleri kullanıyor. Bu yeni token şu anda 4 milyon doların üzerinde bir değere sahip. Popüler meme tokenı Pepe’nin bir kopyası olan PEPE ise şu anda 7 milyon dolarlık bir varlık. Aslında 2 Mayıs’ta 24 milyon dolar değerindeydi. Hızlı zenginlik arayan spekülatörler için bu muazzam getiriler, satın almak için karşı konulmaz bir çağrı sunmakta.
Bununla birlikte, BRC-20 tokenleri henüz ERC-20 ve BEP-20 tokenlerinin yaptığı gibi kendilerini kanıtlamadı. Şimdilik, Ethereum’un Uniswap’i (UNI) gibi herhangi bir ek işlevsellik eklemeyen satoshiler üzerinde yazıtlar olarak kalıyorlar. Bu tokenlar için düşük işlem hacimleri de fiyat manipülasyonuna kapı açmaktadır. Kötü niyetli bir aktör teorik olarak bir BRC-20 token basabilir, 20 milyonluk bir limit belirleyebilir ve 100 dolarlık Bitcoin karşılığında kendisine bir token takas edebilir. Yeni tokenlarının 2 milyar dolarlık bir piyasa değerine sahip olduğunu iddia edebilirler.
Bazıları, işlem hacimlerini şişirmek için tokenları kendilerine yüzlerce kez takas ederek “wash sales” ile işi daha da ileri götürecektir. Bu, NFT’lerde yaygın olarak görülen bir uygulamadır. Bitcoin’in BRC-20 tokenlarından herhangi biri faydasını kanıtlayana kadar, yatırımcılar tek amacın hisseleri daha yüksek bir fiyata başkasına satmak olduğu spekülatif yatırımlar satın aldıklarının farkına varmalıdır. Sonuç olarak BRC-20 tokenleri yalnızca bir Blockchain deneyi olarak tasarlanmıştır.
